このページではベクトルの基本公式を一覧にしています。
「ベクトル基本公式(PDF)」「ベクトル基本公式演習用(PDF)」は以下から自由にダウンロード可能です↓↓
【数学C】ベクトル~基本公式・例題一覧~
1.ベクトルの演算
\(k, l\) は,実数とする。
① \(\vec{ a } + \vec{ b } = \vec{ b } + \vec{ a }\) , \( (\vec{ a } + \vec{ b }) + \vec{ c } = \vec{ a } + (\vec{ b } + \vec{ c })\)
② \(\vec{ a } + (- \vec{ a }) = \vec{ 0 }\) , \(\vec{ a } + \vec{ 0 } = \vec{ a }\), \(\vec{ a } – \vec{ b } = \vec{ a } + (-\vec{ b })\)
③ \((k + l) \vec{ a } = k \vec{ a } + l \vec{ a }\) , \( k(\vec{ a } + \vec{ b }) = k\vec{ a } + k\vec{ b }\)
④ \(\overrightarrow{ AB } + \overrightarrow{ BC } = \overrightarrow{ AC } \), \( \overrightarrow{ OA } – \overrightarrow{ OB } = \overrightarrow{ BA }\)
\(\overrightarrow{ AA } = \vec{ 0 }\), \(\overrightarrow{ BA } = -\overrightarrow{ AB }\)
2.ベクトルの分解
\(\vec{ a } \neq \vec{ 0 }, \vec{ b } \neq 0\) で, \(\vec{ a }\), \(\vec{ b }\) が平行でないとき
① 平面上の任意のベクトル \(\vec{ p } = \color{red}{s \vec{ a } + t \vec{ b }}\) のただ1通りの形に表される。
② \( s \vec{ a } + t \vec{ b } = s’ \vec{ a } + t’ \vec{ b }\) \(\iff\) \(\color{red}{s = s’} \), \( \color{red}{t = t’}\)
\(\vec{ a } \neq \vec{ 0 }, \vec{ b } \neq 0, \vec{ c } \neq 0\) で, \(\vec{ a }\), \(\vec{ b }\) , \(\vec{ c }\) が同じ平面上にないとき
① 空間上の任意のベクトル \(\vec{ p } = \color{red}{s \vec{ a } + t \vec{ b } + + u \vec{ c }}\) のただ1通りの形に表される。
② \( s \vec{ a } + t \vec{ b } + u \vec{ c } = s’ \vec{ a } + t’ \vec{ b } + u’\vec{ c }\) \(\iff\) \(\color{red}{s = s’, t = t’, u = u’}\)
3.ベクトルの成分
\( \vec{ a } = (a_1, a_2), \vec{ b } = (b_1, b_2)\) とする。
・相等:\( \vec{ a } = \vec{ b }\) \(\iff\) \(\color{red}{a_1 = b_1, a_2 = b_2}\)
・大きさ:\(\left| \vec{ a } \right| = \color{red}{\sqrt{a_1{}^2 + a_2{}^2}}\)
・成分による演算
\(k \vec{a} + l \vec{b} = k(a_1, a_2) + l(b_1 , b_2) = (ka_1 + lb_1 , ka_2 + lb_2)\)
※\(k, l\) は実数とする
\( \vec{ a } = (a_1, a_2, a_3), \vec{ b } = (b_1, b_2, b_3)\) とする。
・相等:\( \vec{ a } = \vec{ b }\) \(\iff\) \(\color{red}{a_1 = b_1, a_2 = b_2, , a_3 = b_3}\)
・大きさ:\(\left| \vec{ a } \right| = \color{red}{\sqrt{a_1{}^2 + a_2{}^2 + a_3{}^2}}\)
・成分による演算
\(k \vec{a} + l \vec{b} = k(a_1, a_2 , a_3) + l(b_1 , b_2 , b_3) = (ka_1 + lb_1 , ka_2 + lb_2 , ka_3 + lb_3)\)
※\(k, l\) は実数とする
4.\(\overrightarrow{ AB }\) の成分と大きさ
\( \vec{ a } = (a_1, a_2), \vec{ b } = (b_1, b_2)\) とする。
\(\overrightarrow{ AB } = \color{red}{(b_1 – a_1, b_2 – a_2)}\)
\(\left|\overrightarrow{ AB }\right| = \color{red}{\sqrt{(b_1 – a_1)^2 + (b_2 – a_2)^2}}\)
\( \vec{ a } = (a_1, a_2, a_3), \vec{ b } = (b_1, b_2, b_3)\) とする。
\(\overrightarrow{ AB } = \color{red}{(b_1 – a_1, b_2 – a_2 , b_3 – a_3)}\)
\(\left|\overrightarrow{ AB }\right| = \color{red}{\sqrt{(b_1 – a_1)^2 + (b_2 – a_2)^2 + (b_3 – a_3)^2}}\)
5.ベクトルの内積
\(\vec{a} \cdot \vec{b} = \color{red}{\left| \vec{a} \right| \left| \vec{b} \right| \cos\theta}\)
\((0^\circ \leq \theta \leq 180^\circ)\)
\(\cos\theta = \color{red}{\displaystyle\frac{\vec{a} \cdot \vec{b}}{\left| \vec{a} \right| \left| \vec{b} \right|}}\)
① \(\vec{ a } \cdot \vec{ b } = \vec{ b } \cdot \vec{ a }\)
② \(\begin{eqnarray}
\left\{
\begin{array}{l}
(\vec{a} + \vec{b}) \cdot \vec{c} = \vec{a} \cdot \vec{c} + \vec{b} \cdot \vec{c} \\
\vec{a} \cdot (\vec{b} + \vec{c}) = \vec{a} \cdot \vec{b} + \vec{a} \cdot \vec{c}
\end{array}
\right.
\end{eqnarray}\)
③ \((k \vec{a}) \cdot \vec{b} = \vec{a} \cdot (k\vec{b}) = k (\vec{a} \cdot \vec{b})\)
※\(k\) は実数
④ \(\vec{a} \cdot \vec{a} = \color{red}{\left| \vec{a} \right| {}^2}\)
⑤ \(\left| \vec{a} \right| = \color{red}{\sqrt{\vec{a} \cdot \vec{a}}}\)
6.ベクトルの平行と垂直
\(\vec{a} \neq \vec{0}, \vec{b} \neq \vec{0}\) とする。
\(\vec{a} /\!/ \vec{b} \iff \color{red}{\vec{b} = k\vec{a}}\) (\(k\) は実数)
\(\vec{a} \perp \vec{b} \iff \color{red}{\vec{a} \cdot \vec{b} = 0}\)
7.ベクトルの内積と成分
\(\vec{ a } \neq \vec{ 0 }\), \(\vec{ b } \neq \vec{ 0 }\), \(\vec{ a }, \vec{ b }\) のなす角 \(\theta\) \((0^\circ \leq \theta \leq 180^\circ )\) とする。
\(\vec{ a } = (a_1 , a_2), \vec{ b } = (b_1 , b_2)\) とする。
\(\vec{ a } \cdot \vec{ b } = \color{red}{a_1 b_1 + a_2 b_2}\)
\(\vec{ a } = (a_1 , a_2 , a_3), \vec{ b } = (b_1 , b_2 , b_3)\) とする。
\(\vec{ a } \cdot \vec{ b } = \color{red}{a_1 b_1 + a_2 b_2 + a_3 b_3}\)
8.三角形の面積
\(△OAB\) において,
\(\overrightarrow{ OA } = \vec{ a } = (a_1 , a_2), \overrightarrow{ OB } = \vec{ b } = (b_1 , b_2)\) とすると,
面積 \(S = \color{red}{\displaystyle\frac{1}{2}\sqrt{\left| \vec{ a } \right|{}^2 \left| \vec{ b } \right|{}^2 – (\vec{ a } \cdot \vec{ b })^2} }\)\(= \color{red}{ \displaystyle\frac{1}{2}\left| a_1 b_2 – a_2 b_1 \right|} \)
9.位置ベクトル
\(A(\vec{ a }) ,B(\vec{ b }), C(\vec{ c })\) とする。
① \(\overrightarrow{ AB } = \color{red}{\vec{b} – \vec{a}}\)
② 線分\( AB\) を\(m : n\) に内分する点は \( \color{red}{\displaystyle\frac{n\vec{ a } + m\vec{ b }}{m + n}}\)
③ 線分 \(AB\) を\(m : n\) に外分する点は \( \color{red}{\displaystyle\frac{- n\vec{ a } + m\vec{ b }}{m – n}}\)
④ 線分 \(AB\) の中点は \( \color{red}{\displaystyle\frac{\vec{ a } + \vec{ b }}{2}}\)
④ 線分 \(AB\) の中点は \( \color{red}{\displaystyle\frac{\vec{ a } + \vec{ b } + \vec{ c }}{3}}\)
10.ベクトル方程式
\((s, t)\) は実数とする。
点\(A(\vec{ a })\) を通り、\(\vec{ d } \) \((\vec{ d } \neq \vec{ 0 } )\) に平行な直線上のベクトル \(\vec{ p }\)は
\(\vec{ p } = \color{red}{\vec{ a } + t \vec{ d }}\)
※\(\vec{ d } \)を方向ベクトルという。
点\(P(\vec{ p })\) が2点\(A(\vec{ a })\), \(B(\vec{ b })\)を通る直線上にあるとき、
① \( \color{red}{\vec{ p } = (1 – t) \vec{ a } + t \vec{ b }}\)
② \( \color{red}{\vec{ p } = s \vec{ a } + t \vec{ b } ( s + t = 1)}\)
\(\overrightarrow{ OP } = s\overrightarrow{ OA } + t\overrightarrow{ OB }\) のとき,
① \(s + t = 1, s \geq 0 , t \geq 0 \) \(\iff\) 点 P の存在範囲は線分 AB 上
② \(0 \leq s + t \leq 1 , s \geq 0 , t \geq 0\) \(\iff\) 点 P の存在範囲は △OAB の周および内部
11.ベクトルの表し方(まとめ)
\(k, s, t, u\) は実数とする。
① 点 \(P\) は直線 \(OA\)上にある ⇔ \(\color{red}{\overrightarrow{ OP } = k\overrightarrow{ OA }}\)
② 点\(P\) は直線 \(AB\) 上にある
\(\iff\) \(\color{red}{\overrightarrow{ OP } = s\overrightarrow{ OA } + t\overrightarrow{ OB } (s + t = 1)}\)
\(\iff\) \(\color{red}{\overrightarrow{ OP } = s\overrightarrow{ OA } + (1 – s)\overrightarrow{ OB }}\)
③ 点 \(P\)は平面 \(ABC\)上にある
\(\iff\) \(\color{red}{\overrightarrow{ OP } = s\overrightarrow{ OA } + t\overrightarrow{ OB } + u\overrightarrow{ OC } (s + t + u= 1)}\)
\(\iff\) \(\color{red}{\overrightarrow{ OP } = s\overrightarrow{ OA } + t\overrightarrow{ OB } + ( 1 – s -t)\overrightarrow{ OC }}\)
\(\iff\) \(\color{red}{\overrightarrow{ CP } = s\overrightarrow{ CA } + t\overrightarrow{ CB }}\)
コメント